Rùa đá: Vai trò quan trọng trong văn hóa và tín ngưỡng dân gian Việt Nam

Rùa đá không chỉ là loài động vật có giá trị sinh thái mà còn mang nhiều ý nghĩa đặc biệt trong văn hóa truyền thống Việt Nam. Theo tục lệ dân gian, rùa đá được xem là biểu tượng của sự trường tồn, kiên định và may mắn. Nhiều ngôi đền, miếu thờ ở vùng Bắc Bộ và Trung Bộ thường đặt tượng rùa đá như một phương tiện bảo vệ không gian linh thiêng, mang lại sự bình an cho cộng đồng. Chưa kể, trong các câu chuyện cổ tích và truyền thuyết dân gian, rùa đá thường xuất hiện như biểu tượng của trí tuệ và sự bền bỉ trước thử thách. Bên cạnh đó, rùa đá còn gắn liền với các phong thủy truyền thống, nơi chúng được coi là linh vật thu hút tài lộc và bảo vệ ngôi nhà khỏi tà ma. Nghiên cứu văn hóa Việt cũng tiết lộ rằng việc chăm sóc và bảo tồn rùa đá góp phần giữ gìn nét đặc trưng trong đời sống tinh thần của người dân bản địa. Mauremys reevesii là một loài rùa trong họ Emydidae. Loài này được Gray mô tả khoa học đầu tiên năm 1831 [4], còn được biết với tên khác là rùa Reeve, rùa đá Trung Quốc, hay rùa Chinese Pond, thường được nuôi trong nhà làm cảnh. Để bảo tồn rùa đá một cách bền vững, nghiên cứu sâu về di truyền học được xem là công cụ đắc lực giúp phân tích cấu trúc quần thể và mối quan hệ họ hàng giữa các cá thể. Công nghệ phân tích DNA hiện đại đã ứng dụng thành công trong việc xác định nguồn gốc, sự biến đổi gen và mức độ đa dạng của rùa đá tại các khu vực khác nhau ở Việt Nam. Qua đó giúp phát hiện những điểm yếu trong quần thể dễ bị tổn thương, như sự suy giảm gen do giao phối cận huyết hoặc mất môi trường sống phù hợp. Dữ liệu di truyền cũng được sử dụng để phát triển các chương trình lai giống và nhân giống nhân tạo nhằm duy trì sự đa dạng di truyền lâu dài. Đây là bước tiến quan trọng trong khoa học bảo tồn sinh học, đồng thời nâng cao hiểu biết chuyên sâu về hệ sinh thái có sự góp mặt của rùa đá. Việc áp dụng các kết quả nghiên cứu di truyền vào thực tiễn quản lý sẽ góp phần kéo dài sự sống của loài này ở Việt Nam. Rùa đá được tìm thấy ở đâu? Có nguồn gốc từ Trung Quốc, loài rùa này chủ yếu được tìm thấy ở Đông Á và phạm vi của chúng trải dài từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan. Chúng còn được gọi là rùa đá Pond Trung Quốc hoặc rùa ba sừng Trung Quốc.