Tam tông miếu là một trong những quần thể kiến trúc đặc trưng, phản ánh sâu sắc tín ngưỡng Tam Giáo – Nho, Phật, Đạo – tại Việt Nam. Được xây dựng từ nhiều thế kỷ trước, tam tông miếu không chỉ là nơi thờ tự mà còn là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa và tôn giáo phong phú của người Việt. Mỗi ngôi miếu đều sở hữu lối kiến trúc tỉ mỉ, chạm khắc tinh xảo trên gỗ và đá, thể hiện nghệ thuật thủ công truyền thống đỉnh cao. Tam tông miếu đóng vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh của nhiều thế hệ, là nơi người dân bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên và các vị thần linh, đồng thời học hỏi các giá trị đạo đức và tri thức từ Tam Giáo. Qua thời gian, những giá trị lịch sử và tín ngưỡng này vẫn được bảo tồn và phát huy, góp phần duy trì bản sắc văn hóa vùng miền. Chính vì thế, tam tông miếu hiện diện không chỉ như một biểu tượng tôn giáo mà còn như bảo vật lưu giữ nền văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc Việt. Vậy Tam Tông Miếu là gì? Tam Tông Miếu là cơ sở tín ngưỡng của Minh Lý đạo, và tên chính thức Minh Lý đạo gọi nơi đây là: Thánh Sở Tam Tông Miếu . Minh Lý Đạo hay Đạo Minh Lý, nói tắt là Minh Lý, là một chi trong Ngũ Chi Minh Đạo, gồm: Minh Sư, Minh Đường, Minh Lý, Minh Thiện, Minh Tân. Kiến trúc tam tông miếu là sự kết hợp tinh tế giữa tính thẩm mỹ và yếu tố linh thiêng, tạo nên một không gian vừa trang nghiêm vừa thanh thoát. Tam tông miếu thường được xây dựng theo kiểu nhà ba gian hoặc năm gian, sử dụng vật liệu truyền thống như gỗ lim, gỗ hương với kỹ thuật chạm khắc tỉ mỉ trên cột, xà, cửa. Bên trong miếu, các tượng Phật, các vị tiên hiền Nho giáo và biểu tượng Đạo giáo được đặt ở vị trí trang trọng, cân xứng thể hiện sự hòa hợp giữa ba tông giáo. Mái ngói âm dương uốn lượn, các đầu đao chạm rồng phượng, hoa văn lá đề làm nổi bật giá trị nghệ thuật dân gian. Phong cách bài trí trong tam tông miếu được chăm chút tỉ mỉ, sử dụng các bàn thờ gỗ, đèn lồng đỏ và tranh thư pháp tạo nên không khí thiêng liêng. Việc bố trí nội thất truyền thống không chỉ để tôn vinh giá trị tâm linh mà còn khiến người đến viếng cảm nhận được sự thanh tịnh, an nhiên và gần gũi với thiên nhiên. Đây chính là điểm nhấn tạo nên sự khác biệt, làm cho tam tông miếu trở thành không gian tín ngưỡng đặc sắc của người Việt. Tam Tông Miếu là bộ lịch được phát triển dựa theo vũ trụ quan và những triết lý tốt đẹp ở trong cuộc sống hàng ngày. Nội dung của sách Tam tông miếu chủ yếu nói về thiên văn, phong tục, ngày tốt xấu, mùa màng, khai trương,…và nhiều vấn đề khác của con người thường hay gặp phải hàng ngày.
