Hồ Ba Bể là trái tim của vườn quốc gia với giá trị nước ngọt lớn, cung cấp nguồn sinh thủy quan trọng cho hệ sinh thái xung quanh. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu gây ảnh hưởng đến nhiều khu vực, việc bảo vệ môi trường nước hồ Ba Bể càng được quan tâm đặc biệt. Các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm nước, kiểm soát khai thác tài nguyên thủy sản đang được triển khai hiệu quả. Việc tuyên truyền, phối hợp với cộng đồng địa phương kiểm soát chất thải sinh hoạt và phát triển mô hình nông nghiệp bền vững giúp duy trì chất lượng nước hồ. Ngoài ra, nghiên cứu khoa học về sự biến động mực nước và ảnh hưởng khí hậu được thực hiện để đề xuất kịp thời các phương án ứng phó. Bên cạnh đó, các hoạt động du lịch cũng được điều chỉnh để giảm áp lực lên hệ sinh thái hồ, góp phần duy trì môi trường trong lành, cảnh quan tự nhiên đặc sắc vốn có của vườn quốc gia Ba Bể. Vườn Quốc gia Ba Bể trực thuộc huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, nằm trải dài trên 5 xã Quảng Khê, Khang Ninh, Cao Trĩ, Cao Thương và Nam Mẫu. Được mệnh danh là “bảo vật của núi rừng Bắc Kạn”, nơi đây nổi tiếng với nhiều danh thắng đẹp. Ngoài hồ nước và rừng nguyên sinh, Ba Bể còn nổi bật với hệ thống hang động núi đá vôi phong phú và kỳ vĩ được du khách ưa chuộng khám phá. Các động như động Puông sở hữu thạch nhũ nhiều hình dáng sắc màu đa dạng, động Hua Mạ có cấu trúc hang phức tạp và độ dài hàng trăm mét là điểm đến lý tưởng của những người yêu thích khám phá thiên nhiên nguyên sơ. Những chuyến tham quan hang động tại vườn quốc gia Ba Bể thường gắn liền với các tour du lịch sinh thái, giúp du khách vừa tận hưởng vẻ đẹp huyền bí vừa hiểu về giá trị địa chất và lịch sử hình thành của vùng núi đá vôi. Hướng dẫn viên địa phương luôn có kiến thức chuyên sâu về hệ sinh thái và truyền thuyết dân gian gắn với những hang động này, làm tăng trải nghiệm thực tế và giá trị văn hóa trong hành trình khám phá. Hiện nay, các hoạt động bảo tồn hang động khá nghiêm ngặt nhằm bảo vệ sự nguyên vẹn của phong cảnh và tránh làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái đặc biệt sống trong các hang động. Vườn quốc gia Ba Bể là một vườn quốc gia, rừng đặc dụng, khu du lịch sinh thái của Việt Nam , nằm trên địa phận tỉnh Thái Nguyên, với trung tâm là hồ Ba Bể. Vườn quốc gia Ba Bể được thành lập theo Quyết định số 83/TTg ngày 10 tháng 11 năm năm 1992 của Thủ tướng Chính phủ.
